بررسی تأثیر کامپوزیت‌ اوره-پودر پوست میوه انار بر مقدار جذب فسفر، آهن و عملکرد دانه در ذرت

سابقه و هدف: استفاده از کودهای نیتروژنی به منظور افزایش عملکرد گیاهان زراعی امری اجتناب ناپذیر است. اما مصرف این کودها دارای مشکلات زیست محیطی متعدد از جمله آبشویی نیترات و ورود آن به آبهای زیرزمینی و هدر رفت نیتروژن به صورت نیتروز اکسید و ورود به اتمسفر است. یکی از راهکارهای مناسب جهت کاهش این هدررفت استفاده تلفیقی از پلی‌فنل‌های گیاهی در اختلاط با کودهای نیتروژنه است. شواهد متعدد نشان می‌دهند که پلی‌فنول‌های گیاهی می‌توانند با کندرها کردن اوره و بهبود جذب آن، باعث کاهش هدر رفت نیتروژن از خاک شوند. علاوه بر آن، این ترکیبات می‌توانند بر فراهمی زیستی سایر عناصر ضروری در خاک تأثیر مثبت داشته باشند. مواد و روش‌ها: به‌ منظور بررسی اثر کامپوزیت اوره- پودر پوست انار غنی از پلی فنل بر عملکرد دانه ذرت (سینگل کراس 704)، فسفر و آهن، طرح مزرعه‌‌ای در قالب بلوک کامل تصادفی در سال 1393 با 7 تیمار در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. تیمارهای مورد بررسی بر حسب (کیلوگرم بر هکتار) شامل: شاهد (بدون کود)،kg/ha 180 پودر پوست میوه انار، kg/ha 180 اوره، 180 پودر پوست میوه انار+ kg/ha 180 اوره (میکروکامپوزیت-به روش مکانیکی)، kg/ha 180 پودر پوست میوه انار+ kg/ha 180 اوره (میکروکامپوزیت–به روش شیمیایی)، kg/ha 180 پودر پوست میوه انار+ kg/ha 180 اوره (نانوکامپوزیت-به روش مکانیکی) و kg/ha 180 پودر پوست میوه انار+ kg/ha 180 اوره (نانوکامپوزیت-به روش مکانیکی-شیمیایی یا اکسترودر) بودند. صفات عملکرد دانه، میزان جذب آهن توسط برگ و دانه و غلظت فسفر برگ در زمان رسیدگی اندازه‌گیری شد گردید. یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تیمار اوره به تنهایی تاثیر معنی‌داری روی عملکرد دانه نداشت ولی تیمار پودر گیاهی غنی از پلی فنل به تنهایی و یا کامپوزیت های اوره/پودر گیاهی غنی از پلی فنل بطور معنی‌داری باعث افزایش عملکرد دانه، جذب آهن توسط برگ و غلظت آهن دانه نسبت به شاهد شدند. بیشترین میزان جذب آهن در تیمار ترکیب 180 پودر پوست میوه انار +180 اوره (نانوکامپوزیت-به روش مکانیکی-شیمیایی یا اکسترودر) و به میزان 54 میلی گرم بر متر مربع مشاهده شد که داری اختلاف معنی‌داری در سطح 5 درصد با تیمار شاهد و تیمار کاربرد 180 اوره بود. به نظر می رسد که خاک مزرعه از نظر آهن به حدی کمبود شدید داشته است که بر اساس قانون لیبیک، مصرف فقط نیتروژن بصورت اوره تاثیری روی عملکرد دانه نداشته است ولی پودر حاوی پلی فنل بعلت رفع این کمبود، توانسته جذب مقدار آهن توسط برگ و در نتیجه عملکرد دانه را بهبود ببخشد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که خاک مورد آزمایش بعلت فقر شدید آهن به مصرف اوره به تنهایی عکس العمل نشان نداد. ولی مصرف پودر گیاهی غنی از پلی فنل به تنهایی و یا بصورت کامپوزیت اوره/ پودرگیاهی غنی از پلی فنل باعث شد که با افزایش جذب آهن توسط برگ بطور معنی دار، عملکرد دانه را بهبود بخشد.